Nie jesteś zalogowany na forum.
Strony: 1
WIOSENNE SWIETO ODRODZENIA ZYCIA
Od najdawniejszych czasow na calym niemal swiecie obchodzi sie wiosna
swieto odrodzenia zycia, z ktorym powiazane sa symbole zajaca i jajka, a
takze poprzedzajacy je 40-dniowy post. Jaka jest jego geneza?
Wiosenne swieto przypada na czas, kiedy Arka spoczela na stalym ladzie,
gdyz oznaczalo to zakonczenie potopu. Odtad niemal wszystkie kultury
swiata obchodza w tym czasie swieto odrodzenia zycia, ktore ma swoje
korzenie w potopie, podobnie jak Swieto Zmarlych i Nowy Rok.
Na pamiatke rozpoczecia potopu obchodzono na przelomie pazdziernika i
listopada Swieto Zmarlych. Noe przebywal w Arce rok, dlatego starozytni
Egipcjanie, Fenicjanie, Zydzi, Hindusi, Asyryjczycy, Persowie i Celtowie
obchodzili Nowy Rok jesienia. Z kolei Rzymianie celebrowali rozpoczecie
Nowego Roku na wiosne, a Zydzi, Babilonczycy i Chinczycy zarowno
jesienia, jak i wiosna. Przyczyna tej ambiwalencji byly dwa rozne
wydarzenia. Jedne z nich to opuszczenie Arki jesienia, a drugie to
zatrzymanie Arki na gorach Ararat. Nastapilo to 17 dnia siodmego
miesiaca, zwanego pozniej Nisan, ktory przypadal na przelom marca i
kwietnia (Rdz.8:4).
Zwiazek potopu z wiosennym swietem odrodzenia widac miedzy innymi w
40-dniowym poscie, ktory je poprzedzal. 40-dniowy post upamietnial 40
dni potopu (Rdz.7:12). Stosowano go od Egiptu, przez Babilonie, Persje,
az po aztecki Meksyk. W poganskich religiach 40-dniowy post obchodzono
na pamiatke pogrzebania Noego - Dionizosa, Adonisa, Attisa, Tamuza,
Ozyrysa, ktory pozniej powstawal do zycia. 40-dniowy post przejal od
pogan i zachowal w swej liturgii miedzy innymi Kosciol prawoslawny i
rzymsko-katolicki.
W czasie postu poprzedzajacego wiosenne swieto, pogan obowiazywala
wstrzemiezliwosc seksualna. Na przyklad marcowe Matronalia obchodzono w
Rzymie w poscie i celibacie. Po nich dopiero przychodzily Cerealia i
Floralia celebrujace obfitosc i plodnosc. Wyjasnieniem dla tych
zwyczajow moze byc zydowska tradycja, ktore podaje, ze ludzie i
zwierzeta zyli w celibacie, az Arka zatrzymala sie na ladzie stalym.
Wyjasnia to rowniez, dlaczego swieto nastepujace po okresie postu i
celibatu cechowal seksualizm, a nawet rozwiazlosc.
Prokreacyjny aspekt wiosennego swieta odrodzenia zycia reprezentowal
zajac, znany z niezwyklej plodnosci. Zajac poswiecony byl patronce tego
swieta - Wielkiej Matce - bogini plodnosci, ktora poczatkowo byla
jedynie alegoria Arki Noego. Niektore z tych bogin, na przyklad Demeter,
ukazywano nawet z zajecza glowa.
Nazwa wiosennego swieta brzmi po angielsku Easter, a po niemiecku
Osterfest. Bierze sie ona od jednej z bogin plodnosci, ktora zwano
Ostara (Eastre), Isztar czy Asztarte. Ostare wyobrazano z zajacem
znoszacym... jaja. Symbolika ta wiazala sie z Arka Noego. Jajo rozciete
wzdluz na pol ma ksztalt statku, dlatego w starozytnosci uzywano go wraz
z polksiezycem jako symbolu Arki. Z Arki, tak jak ze skorupy wyleglo sie
zycie po potopie. Z tego wzgledu poswiecenie jaja bylo jedna z glownych
ceremonii w misteriach Wielkiej Matki, a takze postaci wzorowanych na
Noem, takich jak Dionizos czy Ozyrys.
Mity wielu narodow wywodza zycie na ziemi z Prajaja, ktore unosilo sie
na wodach Chaosu, bedac pierwsza zasada porzadku na ziemi. W hinduskich
mitach Jajo Swiata plywalo po Praoceanie, az po roku wylonil sie z niego
pierwszy czlowiek. Biblia potwierdza, ze ludzie i zwierzeta spedzili w
Arce jeden rok (Rdz.8:14). Upaniszady podaja, ze na poczatku bylo Jajo,
ktore po roku wydalo z siebie wszystko to, co jest na ziemi. Rzymianie
mieli powiedzenie: Omne vivum ex ovo, czyli "Wszelkie zycie pochodzi z
jaja". Koreanczycy uwazali, ze z owego jaja wyszedl pierwszy krol.
Chinczycy uwazali, ze ich Pan Gu mial w nim swoj poczatek. Hindusi zas,
ze z jaja wyszedl pierwszy czlowiek Pradzapati. Wedlug Inkow, Kosmiczne
Jajo symbolizowalo boga Huiracoche, z ktorego wywodzili sie wszyscy
ludzie. Jeden z greckich hymnow orfickich zawiera inwokacje do
pierwszego czlowieka, zwanego Ovo genitus (Czlowiek poczety z Jaja),
ktory blakal sie "pod rozleglym niebem w jaju, z ktorego sie narodzil".
Jajo w mitach nie jest poczatkiem stworzenia, lecz poczatkiem
odrodzenia, jak zauwazyl wybitny religioznawca Mircea Eliade. Swiat po
potopie nie zostal bowiem stworzony od nowa, lecz odrodzil sie z tego,
co Bog zachowal w Arce, dlatego starozytni ukazywali Arke alegorycznie
jako jajo, z ktorego na powrot zrodzilo sie zycie. Za sprawa Arki zycie
odrodzilo sie na nowo, dlatego jajo bylo symbolem zmartwychwstania.
Gliniane jajka wystepuja w dawnych grobach w Rosji czy Szwecji; w
grobach beockich odkryto posazki Dionizosa z jajkiem, a w Egipcie symbol
jajka wystepuje czasem przy mumiach jako wyraz nadziei na przebudzenie
ze smierci. Jajo symbolizowalo Arke Noego, a zajac plodnosc
przechowanych w niej zwierzat, dlatego zajac i jajko towarzyszyly
obchodom wiosennego swieta odrodzenia zycia, ktore przypadalo na czas
zatrzymania sie Arki na ladzie stalym. W krajach poludniowych symbolem
swieta odrodzenia byl granat, gdyz obfitosc nasion tego owocu
symbolizowala nasiona zabrane przez Noego do Arki. Nie przypadkiem,
wielkie boginie, ktore w starozytnosci personifikowaly Arke (np. Rea,
Isztar, Hera, Demeter), wyobrazano zwykle z jablkiem granatu lub klosami
zboza.
Wielkim boginiom plodnosci przydawano atrybuty symbolizujace Arke:
polksiezyc, jajko, owoc granatu, golab, a takze... statek. Tego
ostatniego atrybutu nie da sie logicznie wyjasnic inaczej, jak tylko
identyfikacja z Arka Noego, a statek towarzyszyl wszystkim wielkim
boginiom. Niesiono go w procesji podczas marcowego swieta ku czci
egipskiej Izydy. Ozyrys w czasie jesiennego swieta wchodzil do
plywajacego statku-ksiezyca Izydy, a wiosna z niego wychodzil.
Sumeryjska Inana takze miala swoja lodz. Fenickie monety ukazuja
Asztarte stojaca na statku. Hinduska Durga (Bhavani) miala statek zwany
Argha, ktorym podrozowal po oceanie Siwa. Tacyt napisal, ze nawet
germanskie plemie Swewow czcilo swoja Izyde pod symbolem statku. Grecy
kladli lodki z kwiatami u stop Hery. Wedlug Pauzaniasza lodzie
poswiecano rzymskiej Ceres, ukazujac ja ze statkiem na kolanach.
Celtycka wielka bogini Ceridwan miala corke poczeta ze sternikiem tej
Arki, ktora przetrwala potop, dlatego jej corka nosila przydomek
Creirddylad ("Unoszona na Wodzie"), a druidzi na pamiatke statku
Ceridwan nosili amulety w ksztalcie lodzi. Diane zwano Krolowa Fal i
Protektorka statkow. Afrodyte czczono jako Euploie, czyli "Laskawa w
Podrozy Morskiej", ktorej zeglarze i rybacy skladali ofiary. Wszystkie
wielkie boginie nosily przydomek Gwiazdy Morza (lac. Stella Maris) i
Krolowej Morza, poniewaz personifikowaly Arke Noego. W pozniejszych
czasach poganie, nieswiadomi korzeni swoich mitow, zaczeli traktowac te
przenosnie doslownie. Niemniej mity o Wielkiej Matce sa pelne aluzji do
Arki. Na przyklad w greckich mitach Leda, gdy zaszla w ciaze z Zeusem i
za sprawa Hery nie mogla poczac na ladzie stalym, dlatego wedrowala po
swiecie w poszukiwaniu innego miejsca, az zatrzymala sie na plywajacej
wyspie (czesty symbol Arki). Tu zrodzila Jajo Swiata, z ktorego wyklulo
sie cale zycie na ziemi. Leda rodzila wsparta o gore, co moze byc aluzja
do tego, ze spoczela i "poczela" zawarte w niej zycie na gorach Ararat.
Z mistycznego jaja wyklula sie syryjska Dercete, zwana tez Afrodyta
(Wenus). W Babilonii wierzono, ze zycie powstalo z jaja, ktore spadlo
do wody z nieba. W wielu z tych mitow pojawia sie golab, ktory unosi sie
nad jajem, tak jak w biblijnej historii golab unosil sie nad Arka.
Golab, podobnie jak zajac, poswiecony byl w starozytnosci Wielkiej
Bogini, ktora byla alegoria Arki.
Wielka Bogini byla w mitach corka, zona lub matka... pierwszego
czlowieka. W przenosni mozna uznac, ze tak bylo w istocie, gdyz Noe byl
zarowno tworca Arki, jak jej synem, poniewaz alegorycznie Arka
"zrodzila" go po potopie. Noe z rodzina pozostal w pamieci wielu ludow,
czesto postrzegany jako bog, choc uwazany za smiertelnego. Egipskie
Teksty z Piramid wskazuja, ze Ozyrys i Izyda byli smiertelni, a status
bogow otrzymali dopiero po smierci. Pierwsi egipscy bogowie stanowili
Ogdoade, czyli Wielka Osemke. W wielu mitologiach zachowala sie pamiec
o 8 osobach, ktore przetrwaly potop i daly poczatek zyciu na ziemi, np.
hinduski Menu i celtycki Artur przetrwali w statku z siedmioma
kompanami. Czasem byly to 4 pary, ktore daly poczatek ludzkosci, na
przyklad Inkowie wierzyli, ze ich dynastie zalozylo 8 osob: 4 bracia i 4
siostry.
Liczne zwyczaje i mity maja swoj poczatek w doswiadczeniach Noego.
Jednym z nich jest wiosenne swieto, ktore poganie obchodzili na pamiatke
spoczecia Arki na ladzie stalym po 40 dniach potopu. Odtad, wiele
starozytnych ludow, czesto po 40-dniowym poscie, obchodzilo na przelomie
marca i kwietnia swieto celebrujace odrodzenie zycia na ziemi, a do jego
glownych symboli, oprocz statku, nalezalo jajko, symbolizujace Arke, a
takze zajac, ktory reprezentowal plodnosc zachowanych w niej zwierzat,
ktore szybko zapelnily swiat.
Czy nie jest znamienne to, ze 17-go Nisan nastapily trzy najwieksze
wydarzenia w dziejach ludzkosci? Arka osiadla 17 Nisan na gorze Ararat,
co dalo rodzinie Noego nadzieje na nowy poczatek po potopie. Izraelici
przeszli przez Morze Czerwone 17-go Nisan w nadziei, ze po niewoli
egipskiej odziedzicza Ziemie Obiecana. 17-go Nisan zmartwychwstal Jezus
Chrystus, oferujac calej ludzkosci zbawienie z grzechow. Na pamiatke
jednej z nich Zydzi do dzis obchodza na wiosne Pasche, a wielu
chrzescijan Wielkanoc na pamiatke zmartwychwstania Chrystusa.
Autor:
dr Alfred Palla
Calun Turynski
https://www.gandalf.com.pl/b/calun-turynski-C/
. Henry A. Layard, Nineveh and Babylon, s. 93; Humboldt, Mexican
Researches, t. I., s. 404; Wilkinson, Egyptian Antiquities, t. 1, s.
278; Landseer, Sabean Researches, s. 112; cyt. w: Alexander Hislop, The
Two Babylons, s. 104-105.
. Barbara G. Walker, The Women's Encyclopedia of Myths and Secrets, s.
v. "Matronalia", s. 624.
. Robert Graves, Mity hebrajskie, s. 118.
. Roy Willis, Slownik mitow, s.v. "Zajace i kroliki", s. 233.
. Roy Willis, Slownik mitow, s.v. "Zajace i kroliki", s. 233.
. Alexander Hislop, The Two Babylons, s. 108.
. Satapatha Brahmana, 11, 1:6, 1.
. Chandogya Upanishad 3:19; w: Sources orientales, I, La naissance du
monde, s. 354.
. Jean Chevalier, Alain Gheerbrant, The Penguin Dictionary of Symbols,
s.v. "Egg", s. 337.
. Jean Chevalier, Alain Gheerbrant, The Penguin Dictionary of Symbols,
s.v. "Egg", s. 338-339.
. Hymny Orfikow, Do Protogonosa, 6:1-4.
. Mircea Eliade, Patterns in Comparative Religion, s. 414-415.
. Athanasius Kircher, Adipus Agyptiacus, t. 3, s. 124; cyt. w: J. E.
Cirlot, A Dictionary of Symbols, s.v. "Egg", s. 94.
. Manfred Lurker, Leksykon bostw i demonow, s.v. "Persefona", s. 208.
. Manfred Lurker, Leksykon bostw i demonow, s.v. "Izyda", s. 128.
. George S. Faber, The Origin of Pagan Idolatry, t. 3, s. 24.
. Sprawdzic - Euzebiusz z Cezarei, Praeperatio Evangelica, 1:10.
. George S. Faber, The Origin of Pagan Idolatry, t. 1, s. 178.
. Tacyt, Germania, 9.
. Pauzaniasz, Phoc., s. 662; George S. Faber, The Origin of Pagan
Idolatry, t. 3, s. 28.
. George S. Faber, The Origin of Pagan Idolatry, t. 1, s. 191.
. Davies, Mythology of British Druids, s. 277.
. Pauzaniasz, Corinth, s. 98; Starbon, Geog, 8, 361; Apolloniusz,
Argon, 1:570
. Dictionary of Deities and Demons in the Bible, s.v. "Aphrodite", s. 66.
. Michael Grant, John Hazel. Kto jest kim w mitologii klasycznej, s.v.
"Leto", s. 181.
. Hyginus, Fabulae, 197.
. Anthony S. Mercatante, Who's Who in Egyptian Mythology, s.v. "Isis",
s. 73.
. Anthony S. Mercatante, Who's Who in Egyptian Mythology, s.v.
"Ogdoad", s. 111.
. Jean Chevalier, Alain Gheerbrant, The Penguin Dictionary of Symbols,
s.v. "Eight", s. 343.
. Wladyslaw Kopalinski, Slownik symboli, s.v. "Jajo", s 114-115.
Offline
Strony: 1
[ Wygenerowano w 0.017 sekund, wykonano 9 zapytań - Pamięć użyta: 574.99 kB (Maksimum: 661.84 kB) ]